20 χρόνια χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου: Τα ιστορικά συνθήματα!
Λαοφιλής, λαοπλάνος, ρήτορας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν πολλά περισσότερα από ένας πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης. Αμφιλεγόμενος όσο δεν πάει, αν και αυτή την στιγμή ο ρους της ιστορίας του καταλογίζει κυρίως βαριές ευθύνες για το παρόν και το μέλλον της χώρας.
Η μεθόδευση των συνθημάτων
Όπως είχε αποκαλύψει πολλές φορές ο Γ. Παναγιωτακόπουλος, ο «συγκεντρωσιάρχης» του Ανδρέα Παπανδρέου, υπήρχαν συνθήματα που ακούγονταν μεθοδευμένα και στηρίζονταν επάνω στην ομιλία του τότε προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Την αρχή έκανε ένα κομμάτι της νεολαίας του Κινήματος που παρέσερνε και το υπόλοιπο πλήθος, προωθώντας τα έτσι στον κόσμο.
Μέσα από τις υποσχέσεις και τις κλιμακούμενες συγκεντρώσεις, από το 13,58% των ψήφων το Νοέμβριο του 1974, το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ εκτινάχθηκε σταδιακά στο 48,1% τον Οκτώβριο του 1981.
Κύριοι αντίπαλοι ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής από δεξιά και ο Χαρίλαος Φλωράκης από αριστερά. Κανείς από τους δύο όμως δεν μπορούσε να σταματήσει το ρεύμα του Παπανδρέου και να τον νικήσει στη μάχη του «μπαλκονιού».
Η αλλαγή έρχεται
1981. Η προεκλογική εκστρατεία του Α. Παπανδρέου στηρίχτηκε σε συνθήματα όπως «Εδώ και τώρα αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες”.
Το σύνθημα της «αλλαγής» και το τρίπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία και Κοινωνική Απελευθέρωση» συσπείρωσε γύρω από τον Ανδρέα Παπανδρέου και το κίνημά του ένα ετερόκλητο φάσμα πολιτικών και ψηφοφόρων.
Για πολλούς η καμπάνια του 1981 αποτέλεσε και έμπνευση για τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα με συνθήματα όπως «ελπίδα» αντί για αλλαγή αλλά και συμμαχία με ένα δεξιό κόμμα στα πλαίσια της εθνικής απεμπλοκής από τη μνημονιακή επικυριαρχία.
Τα κεντρικά συνθήματα της περιόδου
Τσοβόλα δώστα όλα
Φράση-σήμα κατατεθέν του Παπανδρέου ήταν άλλωστε και το θρυλικό «Τσοβόλα δώστα όλα».
Η περίφημη φράση βγήκε από τα χείλη του τότε πρωθυπουργού, σε προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ το 1989, στο Περιστέρι.
Bonus: Ο διορατικός λόγος του Παπανδρέου
28 Ιουλίου 1992: η Βουλή των Ελλήνων κυρώνει τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, που γέννησε το κοινό νόμισμα, πριν καν περάσουν δύο χρόνια από την επανένωση της Γερμανίας, τον Οκτώβριο του 1990. Ο Α. Παπανδρέου σαν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ψηφίζει την κύρωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Το παρακάτω απόσπασμα από την ομιλία του, ήταν για πολλούς μια «προφητική» εκτίμηση των όσων έγιναν μετά από μερικά χρόνια:
«Πορευόμαστε προς μια ευρωπαϊκή Γερμανία, ή προς μια Γερμανική Ευρώπη;
Ήδη προβλέπονται, έστω και αν δεν ομολογούνται, δύο ταχύτητες στην Ενωμένη Ευρώπη, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη μας το τεράστιο κοινωνικό κόστος και τις εκρηκτικές κοινωνικές καταστάσεις, τις οποίες θα αντιμετωπίζουμε σε αυτήν την πορεία, τουλάχιστον για τις χώρες του Νότου.
Θα πρέπει ο Έλληνας πολίτης να ξέρει τι να περιμένει στο τέλος της πορείας, αλλά και τι θα έχει καταβάλει για να φθάσει στο τέρμα αυτής της δύσκολης και άνισης πορείας.
Σοβεί πάντα η σύγκρουση βορρά και νότου και αυτό γιατί η ενιαία αγορά στην απουσία μιας άλλης πολιτικής σύγκλισης και συνοχής πολύ υψηλότερου επιπέδου, οξύνει τις αντιθέσεις, οξύνει τις ανισότητες».
Απαντώντας ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, είχε εκφράσει την πεποίθηση πως η Γερμανία έχει ακολουθήσει και θα ακολουθήσει τον «ευρωπαϊκό δρόμο της ισότητας».
