#ηΑντανάκλασηΤουΠιάτου. Εικαστική έκθεση μεταξύ γεύσης και ύλης, στο Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας

 12 Εικαστικοί μας ταξιδεύουν γευστικά και υλικά, με αφορμή την σύγχρονη αισθητικοποίηση του φαγητού.

Instagram_Η αισθητικοποίηση του φαγητού

Βρεθήκαμε το Σάββατο στον χώρο του Μουσείου Ελληνικής Γαστρονομίας, όπου θα φιλοξενήσει την πολυαναμενόμενη έκθεση εικαστικών, με τίτλο #ηΑντανάκλασηΤουΠιάτου. Οι συντελεστές της έκθεσης ήταν εκεί, προετοιμάζοντας πυρετωδώς τον χώρο για τα εγκαίνια. Φωτογραφίες των έργων, δηλώσεις των εικαστικών και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ελληνική κουζίνα και την ιστορία του Μουσείου, δεν έλειψαν από την βόλτα μας στου Ψυρρή.

Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας

Στο χώρο μας ξεναγεί ο Κωνσταντίνος Ματσουρδέλης, ιδρυτής του Μουσείου, με καταγωγή από την Πόλη και βαθιά γνώση της Ελληνικής κουζίνας και της παράδοσης, αναφέροντάς μας κάποια ιστορικά στοιχεία για το διατηρητέο. «Το κτίριο είναι του 1890 περίπου, νεοκλασικό, με κύριο χαρακτηριστικό του τις οροφογραφίες του, οι οποίες τυχαία ανακαλύφθηκαν κάτω από τον σοβά και αναπαραστάθηκαν πιστά με τον αρχικό διάκοσμο. Δουλέψαμε με σεβασμό στο κτίριο με ήπιες επεμβάσεις. Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία είχε χτιστεί για έναν Ναύαρχο του πολεμικού Ναυτικού. Στο ισόγειου της κατοικίας ήταν τα υπνοδωμάτια, ενώ στον πρώτο όροφο ήταν τα σαλόνια, όπου σήμερα λειτουργεί εκεί το εστιατόριό μας».

Οροφογραφία Διατηρητέου – 1890

Η έκθεση στο χώρο του Μουσείου, συγκεντρώνει έργα 12 σύγχρονων καλλιτεχνών, που με την πρακτική τους, διερευνούν τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολιτισμού με κύριο εργαλείο τους το φαγητό. Μέσα στο πλαίσιο αυτής της σύγχρονης πολιτισμικής συνθήκης, καλούνται να διαχειριστούν έννοιες όπως το πιάτο, η πρώτη ύλη, κανόνες συμπεριφοράς γύρω από το φαγητό κ.ά., παράγοντας ένα εκθεσιακό έργο τέχνης, που θα παρουσιαστεί στον χώρο του Μουσείου, ένα πολλαπλό εμπορικό αντικείμενο για το art shop του Μουσείου και μια νέα συνταγή, που θα μπορεί να δοκιμάσει ο επισκέπτης στο εστιατόριο του χώρου την ημέρα των εγκαινίων, Δευτέρα 30 Μαρτίου 2015.

Αίθριο Μουσείου

Μάλιστα οι συνταγές που θα προταθούν από τους καλλιτέχνες, θα αποτελέσουν το μενού του εστιατορίου του Μουσείου για τους επόμενους μήνες.

Με αυτό το τριπλό έργο τους τίθεται το ερώτημα: «Τι προτείνουμε; Τι παράγουμε; Καταναλώνουμε αυτό που παράγουμε;», ερώτημα που αφορά τον ρόλο όλων μας στον σύγχρονο κόσμο.

Η Λίνα Μαντίκου, Αρχιτέκτων, που επιμελείται την έκθεση στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού της, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, εξηγεί πως αφορμή για την σκέψη και δράση των εικαστικών, ήταν το σύγχρονο φαινόμενο του Instagram και πώς μέσα σε αυτό, παρουσιάζεται η θεματική του φαγητού και η αισθητικοποίηση αυτού, είτε μέσα από profile γνωστών Chef, είτε ως καθημερινή πρακτική μιας απλής νοικοκυράς, ενός απλού χρήστη των social media.

«Αν μπορούσαμε να δώσουμε ένα ορισμό στη λέξη «αισθητικοποποίηση» θα λέγαμε πως πρόκειται για έναν μηχανισμό που αποκρύπτει κάποια χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου, με αποτέλεσμα αυτό να μετατρέπεται σε ένα υβρίδιο, που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, και το οποίο στη συνέχεια είναι δύσκολο και στην διαχείρισή του», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. «Οι τεχνητές ουσίες που χρησιμοποιούν για την αισθητικοποίηση του φαγητού, το μετατρέπουν σε ένα αντικείμενο μη φαγώσιμο, αλλά ούτε και καθαρά οπτικό. Είναι στο μεταίχμιο δηλαδή μεταξύ τροφίμου και διακοσμητικού αντικειμένου».

Ζαφειρόπουλος Θεόδωρος και Ζαφειροπούλου Κατερίνα – Αφαλάτωση

Το πρώτο έργο που αντικρίσαμε στον χώρο, ήταν αυτό του Θεόδωρου Ζαφειρόπουλου και της αδερφής του Κατερίνας Ζαφειροπούλου, με τίτλο «Αφαλάτωση». Το installation εκθέτει πραγματικά ψάρια, μπακαλιάρους, τα οποία υπόκεινται σε μια ανορθόδοξη 6μηνη αφαλάτωση, όπως μας εξηγεί ο Θεόδωρος, διοχετεύοντάς τα με ορό, ο οποίος στάζοντας μέσα από τη σάρκα τους, θα τα ξαλμυρίσει σε 6 μήνες.

Ζαφειρόπουλος Θεόδωρος και Ζαφειροπούλου Κατερίνα – Αφαλάτωση_Αλάτι

«Πρόκειται για ένα σχόλιο μέσα από τη χρήση της τραγικής εικόνας ενός ψαριού έξω από το φυσικό του περιβάλλον, του οποίου η σάρκα διατηρείται χωρίς να αναπτύξει βακτήρια, με τη βοήθεια ενός συστατικού, το αλάτι», όπως μας αναφέρει χαρακτηριστικά, υπό τον ήχο των ηχογραφημένων σταγόνων της εγκατάστασής του.

Στη συνέχεια η Κατερίνα Ζαφειροπούλου, μοιράζεται μαζί μας την ιδέα πίσω από το έργο αυτό, καθώς και του δεύτερου σκέλους του, που είναι η δημιουργία γαντιών για να διευκολύνουν τη διαχείριση του φαγητού, θέλοντας να δώσουν στο καθημερινό χρηστικό αντικείμενο μια νέα διάσταση. «Χαρακτηριστικό των γαντιών αυτών, είναι πως δημιουργήθηκαν με υλικά όπως το μετάξι, βελούδο και μαργαριτάρια, με αποτέλεσμα να μεταβάλλονται σε αντικείμενα υψηλής ραπτικής».

Ζαφειρόπουλος Θεόδωρος και Ζαφειροπούλου Κατερίνα – Γάντια υψηλής ραπτικής

Και όσο ο η Κατερίνα μας παροτρύνει να δοκιμάσουμε στα εγκαίνια την αλμυρή Pavlova που δημιούργησαν για το μενού του εστιατορίου, ένα μαρμάρινο γλυπτό κεντρίζει το ενδιαφέρον μας. Δημιουργός του, ο Δημήτρης Φουτρής, ο οποίος επισημαίνει τη σημαντικότητα του μοιράσματος του φαγητού στην Ελληνική κουζίνα. «Είναι ένα αντικείμενο που φτιάχτηκε για να το μοιράζονται όλοι από κοινού, με τίτλο “To prepare a face to meet the faces that you meet”, απόσπασμα από ένα ποίημα του T.S. Eliot, που πραγματεύεται την προετοιμασία μας για να βρεθούμε σε ένα δείπνο, ως τελετουργία για να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό», όπως εξηγεί.

Φουτρής Δημήτρης – To prepare a face to to meet the faces that you meet

Στη συνέχεια ο Γιάννης Γρηγοριάδης μας αφηγείται την δική του εικαστική προσέγγιση του θέματος, αυτή της της φορητότητας του φαγητού, δημιουργώντας πολύχρωμα σακίδια με υφές αντίστοιχες με την ιστορία του «Lunch box»- στα ελληνικά «δισάκι». «Από τη στιγμή που εντατικοποιήθηκε η εργασία, ο άνθρωπος μετέφερε το φαγητό του στο χώρο έργασίας. Στις παραστάσεις που έχουμε μετά την βιομηχανική επανάσταση, μαζί με τον εξοπλισμό του εργάτη, υπάρχει το «δισάκι», που ήταν σαν πετσέτα, μικρό τραπεζομάντηλο. «Το φαγητό επίσης που δημιούργησα για το Μουσείο είναι Ουκρανικό, και ονομάζεται “Knich”, το οποίο διαδόθηκε στην εργατική τάξη γύρω στο 1800, όπου ό,τι περίσσευμα είχαν από το τραπέζι της προηγούμενης ημέρας, το έκαναν πιτούλα και το έπαιρναν στη δουλειά», λέει ο ίδιος.

Γρηγοριάδης Γιάννης-The Knish project

Τέλος ανάμεσα σε τόσα αξιόλογα και ομολογουμένως εντυπωσιακά έργα από χαρτί, μάρμαρο, μέταλλο, ξύλο, ύφασμα κ.α. φτάνουμε σε ένα δωμάτιο του οποίου ο ήχος ξεχωρίζει. Πρόκειται για μουσική, που παράγεται με αφορμή την κυματομορφή που προέκυψε από το διάγραμμα, στην προσπάθεια καταγραφής όλων των συστατικών του τεχνητού γάλακτος.

Γυπαράκης Γιώργος – Το Γάλα – Pacifier

Εκεί συναντήσαμε τον Επίκουρο Καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γιώργο Γυπαράκη, ο οποίος μας εισήγαγε στο έργο του, σε συνεργασία με συνάδελφό του και μουσικό Βασίλη Αρωνίδη: «Θέμα μου ήταν το γάλα, ως πρώτη τροφή που γεύεται ο άνθρωπος όταν έρχεται στη ζωή. Κατά τη διάρκεια της έρευνας εντόπισα τις διαφορές μεταξύ του μητρικού γάλακτος και αυτού που τα παιδιά μας καταναλώνουν στη συνέχεια – το γάλα σε σκόνη που λέγεται “Φόρμουλα.

Σημαντικό στοιχείο άξιο σχολιασμού, όπως αναφέρει στη συνέχεια, είναι πως αυτό που η τεχνολογία μπορεί να αναπαράγει είναι τα διατροφικά στοιχεία του γάλακτος, και όχι τα ζωτικά, καθώς το μητρικό λειτουργεί σαν αίμα που τροφοδοτεί τον νεογέννητο οργανισμό. Οπότε μοιάζει ουτοπία το να προσπαθείς να παράγεις τεχνητό γάλα.

Γυπαράκης Γιώργος – Pacifier

Παράλληλα το έργο του “pacifier” – πιπίλα – “παρηγορητής”, όπως μεταφράζεται στα ελληνικά, λειτουργεί σαν ένα σχόλιο για τον στρεσαρισμένο, αγχώδη ενήλικα, για τον οποίο αυτό το γλειφιτζούρι θα μπορούσε να λειτουργήσει όπως η πιπίλα, σαν ηρεμιστικό, υποκατάστατο, ειρηνευτής, παρηγορητής από την καθημερινότητά του.

«Η συνταγή που προτείνω είναι μια Πανακότα, με γάλα φόρμουλα, σε σχήμα γυναικείου στήθους», συμπληρώνει, συνδέοντας την αρχική ιδέα της μητρότητας, της ζωτικότητας του γάλακτος και της παρηγοριάς από την μητρική αγκαλιά έως την ενήλικη ζωή.

Ψυχούλης Αλέξανδρος_Ο μάγειρας είναι μανούλα

Έργα ακόμη που διακοσμούν το χώρο του Μουσείου είναι το ιδιαίτερο πλεκτό έκθεμα του εικαστικού Αλέξανδρου Ψυχούλη, με τίτλο «Ο μάγειρας είναι μανούλα», το έργο της ομάδας “Οι αρχιτέκτονες της φάλαινας” με τίτλο «Moulder», που προτείνουν μια “γαστριμαργική ανταρσία” σε ένα ιδιαιτέρως γνώριμο πιάτο, αυτό της Φρέσκιας Pasta Partigiana Bolognese, τα “Pattern Recipes” της Θεοδώρας Κύργια, πλακίδια τα οποία αποτελούνται από ζύμη με ίχνη κουζινομάχαιρου και μοιάζουν να αναρριχώνται στον τοίχο του δωματίου, καθώς και πολλών άλλων αξιόλογων συντελεστών.

Οι Αρχιτέκτονες της Φάλαινας – Moulder

Κύργια Θεοδώρα – Α-χνάρι

Καπέλλος Γιάννης – Νεκρή φύση με σετ πικ νικ σε βαλιτσάκι με τρόφιμα

Χασαλεύρη Έλενα-Πορτρέτο της οικογένειας μου

Φύγαμε από τον χώρο της έκθεσης γοητευμένοι, ανυπομονώντας να γευθούμε τις προτάσεις των εικαστικών, αλλά και να ακολουθήσουμε τις προσεχείς ενδιαφέρουσες δράσεις του Μουσείου Ελληνικής Γαστρονομίας.

Ζωή Ρούσσου, Αρχιτέκτων-Μηχανικός και Interior Designer

oloigiaolous

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:
Κατερίνα Βέλλιου, Γιάννης Γρηγοριάδης, Γιώργος Γυπαράκης, Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος / Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Κώστας Ιωαννίδης, Γιάννης Καπέλλος, Δώρα Κύργια, Οι Αρχιτέκτονες της Φάλαινας, Απόστολος Ντελάκος, Δημήτρης Φουτρής, Ελένη Χασαλεύρη, Αλέξανδρος Ψυχούλης
Διάρκεια έκθεσης: 30/3/2015 – 30/9/2015
Ώρες λειτουργίας: Τρ. – Κυρ. 10:00π.μ – 11.00μ.μ.
Instagram: @i_antanaklasi_tou_piatou