Τι κοιτάς ρε Καραγκιόζη; (video)

Πολλές φορές αναφερόμαστε σε κάποιον και λέμε «Είσαι Καραγκιόζης ρε!». Αν εξαιρέσουμε την εμφάνιση που είναι υποκειμενική (λέμε τώρα), δεν είναι βρισιά καθώς ο Καραγκιόζης είναι ο Έλληνας.
Τύπος τολμηρός, πανέξυπνος, καταφερτζής και πολυμήχανος, γεμάτος εύθυμο ρεαλισμό.

Γιατί άσχημος;… Ο Καραγκιόζης ήταν η προσωποποίηση του ελληνικού λαού, η ασχήμια του συμβολίζει τα ελαττώματα του, η καμπούρα του τα βάσανα μας και η ξυπολησιά του την φτώχεια μας.

Κάποτε δεν υπήρχε κάποιος που να μην γνωρίζει τον Καραγκιόζη. Σήμερα η φήμη του έχει μειωθεί. Του αξίζει όμως ένα ευχαριστώ, γιατί ήταν άξιος συνεχιστής της διασκέδασης, της πλάκας, του αυτοσαρκασμού, της κουλτούρας και της Κωμωδίας.

Όπως και να έχει είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μας που δεν θα πρέπει να αφήσουμε. Είναι από τα έθιμα που πρέπει να διατηρηθούν ή να εξελιχθούν. Για πολλές δεκαετίες οι γειτονίες διασκέδαζαν με τα έργα του Καραγκιόζη, κάποιες φορές από έμπειρους θιάσους ενώ κάποιες άλλες από πιτσιρικάδες που έστηναν κάτι πρόχειρο και δημιουργικό για να βγάζουν το χαρτζιλίκι τους. Ξύλο, χρώμα, χαρτί και πολύ φαντασία ήταν τα μόνα συστατικά της επιτυχίας!

Καραγκιόζης σημαίνει στα τούρκικα Μαυρομάτης. Εμφανείς είναι οι Τουρκικές επιρροές στα ονόματα αλλά και στα έργα, καθώς η μακροχρόνια Τουρκοκρατία άφησε τα σημάδια της. Παρακάτω θα δείτε εκτός από τον πρωταγωνιστή τους χαρακτήρες με τις περιγραφές από το karagiozis.gr το οποίο φαίνεται να συνεχίζει αυτή την ιστορική προσωπικότητα.

-ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ
Ο πρωταγωνιστής του ελληνικού θεάτρου σκιών.
Είναι πολύ φτωχός που φαίνεται ιδιαίτερα από τα μπαλωμένα ρούχα και τα ξυπόλητα πόδια του, έχει τρία παιδιά και μένει σε μια ετοιμόρροπη καλύβα.
Τύπος τολμηρός πανέξυπνος, καταφερτζής και πολυμήχανος, γεμάτος εύθυμο ρεαλισμό. Πειράζει τους πάντες μα πάνω απ’ όλα σατιρίζει τον ίδιο του τον εαυτό.
Ο Καραγκιόζης είναι η προσωποποίηση του ελληνικού λαού, η ασχήμια του συμβολίζει τα ελαττώματα του, η καμπούρα του τα βάσανα μας και η ξυπολησιά του την φτώχεια μας.
Φίλο αχώριστο έχει τον Χατζηαβάτη που μαζί περιπλέκονται σε ένα σωρό αστείες περιπέτειες.
-ΧΑΤΖΗΑΒΑΤΗΣ
Σαν χαρακτήρας παρουσιάζεται πονηρός, σοβαροφανής, φουκαράς, αδύνατος
και δειλός.

Κάνει συνήθως τον τελάλη ή τον μεσίτη βρίσκοντας ανθρώπους για διάφορες
δουλειές, η φωνή του είναι ψιλή με τον τόνο της γαλιφιάς.
Το όνομά του είναι συνώνυμο με τον κόλακα, τον δουλοπρεπή, τον αιώνια
συμβιβασμένο και τον συνεργαζόμενο πάντα με τις δυνάμεις κατοχής, όποιες κι
αν είναι αυτές.
Ο ρόλος του είναι κυρίως να προετοιμάζει την πλοκή της παράστασης και πάντα στην τελευταία σκηνή αποχαιρετάει το κοινό μαζί με τον φίλο του τον Καραγκιόζη.

-ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΩΡΓΟΣ
Περίπου το 1897 και μετά τον πόλεμο, ο Γιάννης Ρούλιας (μαθητής του Μίμαρου) δημιούργησε την φιγούρα του Μπαρμπαγιώργου.
Επιτέλους ο Δερβέναγας, όργανο του πασά βρίσκει έναν ισχυρό προσωπικό αντίπαλο.
Το όνομά του όπως ο ίδιος το αναφέρει είναι Γιώργαρος Μπλατσάρας.
Είναι θείος του Καραγκιόζη που πάντα τον συμβουλεύει και μερικές φορές φτάνει να τον προστατεύει και να τον υπερασπίζεται.
Είναι ο τύπος του βουνίσιου Έλληνα και ειδικά του Ρουμελιώτη, το επάγγελμα του είναι τσοπάνος, κατοικεί στην στάνη του και είναι αρκετά εύπορος.
Ντυμένος με την εθνική ενδυμασία των βουνίσιων Ελλήνων, φουστανέλα, τσαρούχια με μια γκλίτσα και στον ώμο κρεμασμένο το ταγάρι.
Ο αγνός Έλληνας πατριώτης, ψηλός, δυνατός, αυθεντικός, απλός χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις. Έχει κι αυτός όμως τις αδυναμίες του, είναι τσιγκούνης και προληπτικός και για τα καλά ερωτιάρης.

-ΣΙΟΡ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ
Δημιουργία του Μίμαρου.
Η καταγωγή του είναι από τη Ζάκυνθο, ντύνεται κατά τον Ευρωπαϊκό τρόπο, είναι καλοντυμένος όσο του επιτρέπει η φτώχεια του, φοράει βελάδα και ψηλό καπέλο.
Βγαίνει πάντα στην σκηνή τραγουδώντας μια ζακυνθινή καντάδα.
Μιλάει την τοπική διάλεκτο με όλα τα χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα την ταχύτητα της ομιλίας.
Αξιοπρεπής, αγαθός, πολιτισμένος, σατίριζε τον ξεπεσμένο ή τον κατά φαντασία αριστοκράτη που καυχιέται για την αρχοντική καταγωγή του.

-ΜΟΡΦΟΝΙΟΣ
Τον εισήγαγε στο θέατρο σκιών ο Μόλλας, κατάγεται από τον Μπεμπέ Ρουί του τούρκικου Καραγκιόζη.
Σύμφωνα με το όνομα του είναι ωραίος, ωραιοπαθής, μοντέρνος, χωρίς ενδιαφέροντα, με τις εκδηλώσεις του φανερώνει την επιπόλαιη μόρφωσή του
Είναι κοντός κι έχει ένα πελώριο κεφάλι προφανώς για να χωρέσει όλη την «εξυπνάδα» του και μια χαρακτηριστική τεράστια μύτη.
Ενώ η μορφή του έχει τερατώδη διάπλαση, αγνοεί την δυσμορφία του και πιστεύει πως είναι όμορφος, κοροϊδεύει τους άλλους ως άσχημους.
Το τραγούδι που συνοδεύει την εμφάνιση του στον μπερντέ είναι κωμικό και ερωτικό, το περιεχόμενο του έχει ως εξής :<<Μένα με λένε Μορφονιό, της μάνας μου καμάρι κι όλες οι νιες τρελαίνονται, ποιά θα με πρωτοπάρει.>>
Η φωνή του είναι έντονα έρρινη και μακρόσυρτη και κάθε φράση του τελειώνει με το χαρακτηριστικό ουίτς, που προκαλεί γέλιο.
Ο χαρακτήρας του είναι μαμμόθρεφτος και πάντα ερωτοχτυπημένος, σατιρίζει τον ψευτοδιανοούμενο.
-ΒΕΛΗ ΓΚΕΚΑΣ – ΔΕΡΒΕΝΑΓΑΣ
Το όνομά του σήμαινε στην τουρκική γλώσσα τον αγά της περιοχής των ορεινών περασμάτων, των δερβενιών και γενικά τον φρούραρχο.
Εκπροσωπεί την εκτελεστική εξουσία της δημόσιας τάξεως, είναι το όργανο του Πασά.
Θαυμάζει τον Μπαρμπαγιώργο για την παλικαριά του γιατί ο ίδιος δεν είναι τόσο πολύ γενναίος. Σε όλα σχεδόν τα έργα δέρνει τον Καραγκιόζη κατά βάθος όμως τον φοβάται για την πονηριά του.
Στην καταγωγή είναι Τουρκαλβανός και μουσουλμάνος στο θρήσκευμα. Μιλάει τα ελληνικά παραμορφωμένα και ανάμικτα με αρβανίτικους και τουρκικούς τύπους.
Είναι κουτός,απολίτιστος, βάρβαρος, βίαιος και επίμονος στην εντολή που έχει να εκτελέσει.
-ΠΑΣΑΣ – ΒΕΖΙΡΗΣ
Ανώτατος Τούρκος αξιωματούχος και άρχοντας της πολιτείας.
Αντιπροσωπεύει την τουρκική εξουσία και γενικά κάθε μορφή εξουσίας.
Την επισημότητα του δηλώνει το σοβαρό κι αυστηρό του ύφος καθώς και
ο στόμφος της ομιλίας του, με την βαθιά φωνή του.
Η φιγούρα του τον παριστάνει επιβλητικό, μεγαλοπρεπή με πλούσιο ντύσιμο.
Άλλοτε παρουσιάζεται μακρόθυμος, αξιοσέβαστος με αντίληψη δικαιοσύνης
για τον λαό του.
Στα ηρωικά έργα γίνεται σκληρός, τυραννικός και αιμοβόρος.
-ΑΓΛΑΪΑ
Η γυναίκα του Καραγκιόζη.
Σε παραστάσεις που ο σύζυγος της παντρολογιέται θεωρείται ότι
είναι πεθαμένη.
Σε μερικές παραστάσεις εμφανίζεται ατημέλητη, άσχημη και
γλωσσοκοπάνα.
Σε άλλες είναι η απλή γυναίκα που προσπαθεί να επιβιώσει και να
φροντίσει την οικογένεια της.
-ΚΟΛΛΗΤΗΡΗΣ
Ο πρωτότοκος γιος του Καραγκιόζη με τα ίδια φτωχικά μπαλωμένα ρούχα τα
ξυπόλητα πόδια και την αιώνια πείνα.
Ο Μίμαρος τον έπλασε κατ’ εικόνα και ομοίωση του πατέρα του.
Είναι αυθάδης, παμπόνηρος και λαμβάνει πολλές φορές μέρος στις
ανδραγαθίες του πατέρα του ενώ μεταξύ τους υπάρχει μια σχέση με
παράξενες συγκρούσεις.
-ΣΚΟΡΠΙΟΣ
Ο δεύτερος γιος του Καραγκιόζη τον συναντάμε και με άλλο όνομα
όπως Κοπρίτης.
Φωτοκόπια του μεγαλύτερου αδερφού του τόσο στην εμφάνιση όσο
και στον χαρακτήρα.
Είναι υπερβολικά αυθάδης, υπερκινητικός και χρησιμοποιεί αστείες ατάκες.
Υποδύεται τον κουτό ενώ αντίθετα είναι πανέξυπνος κι ετοιμόλογος, με αυτό τον
τρόπο κερδίζει το γέλιο και την συμπάθεια του κοινού.
-ΠΙΤΣΙΚΟΚΟΣ
Το μικρότερο μέλος της οικογένεια των Καραγκιοζοπουλαίων.
Μιλάει με μια αστεία μπεμπεδίστικη γλώσσα, με την ιδιαιτερότητα
των μικρών παιδιών .
Τον συναντάμε επίσης και με διαφορετικό όνομα όπως Μιριγκόκος

-ΣΤΑΥΡΑΚΑΣ
Δημιούργημα του Γιάννη Μώρου .
Τύπος βγαλμένος από την αθηναϊκή κοινωνία του 1900.
Είναι ο κουτσαβάκης του ταβερνείου εκείνης της εποχής μιλάει μάγκικα
με την χαρακτηριστική αργκό. Φοράει καβουράκι και στο μακρύ του χέρι
κρατάει κομπολόι.
Είναι ψεύτης και καυχησιάρης, διηγείται ανύπαρκτες παλικαριές του, για να
τον θαυμάζουν και να τον φοβούνται ενώ κατά βάθος είναι δειλός.
-ΕΒΡΑΙΟΣ
Το όνομά του είναι Σολομών ή Σολομός όπως τον λέει ο Καραγκιόζης.
Είναι ο τύπος εμπόρου από την Θεσσαλονίκη ή την Πόλη. Μιλάει εβραιοισπανικά
και το τραγούδι του έχει ακατανόητα λόγια που δεν βγάζουν νόημα.
Η φιγούρα του έχει μια επιπλέον άρθρωση στο λαιμό που δίνει μεγάλη ελαστικότητα
και ευκινησία στο κεφάλι.
Είναι πλούσιος κι αντιπροσωπεύει τη δύναμη του χρήματος, τσιγκούνης ,
πονηρός και πανούργος όταν πρόκειται να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του.
Στη σκηνή του Καραγκιόζη παρελαύνουν σε ορισμένες παραστάσεις μια σειρά Εβραίων που είναι μεταξύ των πιο κωμικών φιγούρων του θεάτρου σκιών.
-ΒΕΖΥΡΟΠΟΥΛΑ
Η κόρη του Βεζίρη με όλα τα αξιώματα που της αρμόζουν.
Όμορφη κοπέλα με πλούσια φορεσιά
Σε μερικές παραστάσεις εμφανίζεται πονηρή κι υποκρίτρια.

-ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Ο στρατηλάτης Αλέξανδρος μεταβάλλεται σε ένα μυθολογικό ήρωα που συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά πολλών μυθικών προσώπων.
Είναι υπέροχος σε ήθος και δύναμη .
Παρουσιάζεται στον ηπειρώτικο Καραγκιόζη και η παράδοση λέει ότι η παράσταση του θηρίου είναι παρμένη από το θρύλο του Αϊ Γιώργη και της βασιλοπούλας που ήταν αιχμάλωτη του δράκοντα. Επειδή ήταν αδύνατο να εμφανίσουν ένα άγιο στον μπερντέ χρησιμοποίησαν την μορφή ενός άλλου μυθικού ήρωα του Μέγα Αλέξανδρου.

Το ντύσιμο κι ο οπλισμός του, είναι ένα κράμα της πανοπλίας των πολεμιστών της αρχαιότητας και των ρωμαιοβυζαντινών χρόνων. Τυπικά χαρακτηριστικά η περικεφαλαία. ο θώρακας, ο χιτώνας, κνημίδες στα πόδια και σανδάλια με δεσίματα στα σφυρά. Στο ένα χέρι κρατάει μπροστά στο στήθος ασπίδα και στο άλλο το κινητό χέρι, ένα μακρύ ακόντιο με ένα σταυρό στην κορυφή.
Εμφανίζεται συχνά στην σκηνή σαν ο από μηχανής Θεός που θα δώσει λύση στα παθήματα των υπόλοιπων προσώπων του θεάτρου σκιών.