Το oloigiaolous μαθαίνει την ιστορία του Κολωνακίου παρέα με τους Atenistas!
Atenistas_Κολωνάκι_15_3_15
Την Κυριακή το πρωί, 15/3, απολαύσαμε βόλτα με λιακάδα, παρέα με τους Atenistas (μια ανοιχτή κοινότητα πολιτών της Αθήνας που αγαπάνε την πόλη τους και θεωρούν ότι η Αθήνα όχι μόνο δεν είναι μια «τελειωμένη ιστορία» αλλά ένα πεδίο ευρηματικών και αποτελεσματικών δράσεων που θα μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τις δυνατότητες βελτίωσης και ανάδειξής της), και πλήθος ανθρώπων που γέμισαν την πλατεία και τους δρόμους του Κολωνακίου, για να παρακολουθήσουν την Αρχιτεκτονική ξενάγηση που οργάνωσαν οι Polis, με ξεναγό τον Φιλόλογο και Συγγραφέα κ. Θανάση Γιοχάλα.
Το meeting point της σημερινής δράσης ήταν στη πλατεία Κολωνακίου. Ένα πολύβουο σημείο του κέντρου, που έχουμε συνδυάσει με τα καθημερινά γεμάτα καφέ, την περατζάδα, τις ελκυστικές βιτρίνες μαγαζιών, αλλά ίσως και με το μεγαλύτερο περίπτερο της πόλης με τύπο από όλο τον κόσμο.
Συνάντηση στην Πλατεία Κολωνακίου_Έναρξη ξενάγησης
Ο Τάσος Χαλκιόπουλος, μέλος των Atenistas, λέει δυο λόγια στο ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, πριν ξεκινήσουμε την βόλτα:
Γιατί επιλέξατε αυτή τη βόλτα στο Κολωνάκι ως δράση; Ποιά πτυχή της Αθήνας θα θέλατε να αναδείξετε και ποιά τα κριτήρια επιλογής παρουσίασης των συγκεκριμένων κτιρίων;
«Oι Atenistas αποτελούνται από πολλές υπο-ομάδες. Μια από αυτές είναι και οι Polis, που ασχολούνται με θέματα ιστορίας και ανάδειξης της πόλης μέσω ξεναγήσεων. Είναι μια ευκαιρία να δούμε την πόλη διαφορετικά από ό,τι στην καθημερινότητά μας. Άλλωστε οι περισσότεροι Αθηναίοι δεν γνωρίζουν σε βάθος την ιστορία της. Για αυτό οργανώνουμε περιπάτους και εκδίδουμε οδηγούς, για διάφορες συνοικίες της Αθήνας.
Βρισκόμαστε σήμερα στο Κολωνάκι, μια πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή, όχι για τους λόγους που φαντάζεται κάποιος στη σύγχρονή ζωή, αλλά για το ιστορικό της παρελθόν και την αρχιτεκτονική της αξία. Η επιλογή των κτιρίων έγινε με τη βοήθεια Αρχιτεκτόνων συνεργατών μας και με τη συμβολή του κ. Γιοχάλα, φιλόλογο και συγγραφέα ( και συγγραφέας του βιβλίου «Αθήνα: Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία») , ο οποίος θα είναι και ο ξεναγός μας στην σημερινή βόλτα. Θα ξετυλίξουμε παρέα την ιστορία της περιοχής, που υπήρξε τόπος συνάντησης διανοουμένων και κοσμοπολιτών της Αθήνας, συνθέτοντας ένα ενδιαφέρον κοινωνικό μωσαϊκό».
Πλατεία Κολωνακίου
Η πλατεία χωροταξικά σχεδιάστηκε το 1870 και φέρει το όνομά της από το ομώνυμο κολωνάκι, που μαζί με άλλα, τοποθετούνταν σε διάφορα σημεία της Αθήνας, ως στοιχείο αποτροπής λοιμών, ασθενειών και θεομηνιών. Αρχικό όνομα αυτής της πλατείας ήταν «Βασιλίσης Όλγας», μετέπειτα έλαβε το όνομα Κολωνακίου και τα νεότερα χρόνια ονομάστηκε «Πλατεία Φιλικής Εταιρείας», προς τιμήν της πρωτοστατούσης στον αγώνα της εθνεγερσίας Φιλικής Εταιρείας. Για το λόγο αυτό, είναι τοποθετημένες εκεί και οι προτομές των Φιλικών.
Εισαγωγή για την ιστορία της περιοχής έκανε ο κ. Θ. Γιοχάλας, αναφέροντας, τα στάδια εξέλιξης της, από την μη κατοίκηση, στις πρώτες κατοικίες στην Ακαδημίας και ύστερα στην Σκουφά, μέχρι την Ηροδότου και τους πρόποδες του Λυκαβηττού, έως και την μεταγενέστερη κοινωνική σύνθεση του Κολωνακίου και την εμφάνιση της αρχοντικής τάξης στη Βασιλίσης Σοφίας. Από το 1950 και ύστερα κυριαρχείται από μεσαία και ανώτερη τάξη και γίνεται αισθητή η παρουσία λογοτεχνών και διανοούμενων.
Εισαγωγή από τον ξεναγό κ. Θανάση Γιοχάλα
«Η Κουπάρη και Κανάρη ήταν καρόδρομοι», λέει χαρακτηριστικά, εξηγώντας πως σταδιακά φωτίστηκαν όλες οι περιοχές, οι οποίες μέχρι τότε αντιμετώπιζαν προβλήματα ασφαλείας λόγω υποφωτισμού.
Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε και η παρουσία του Αρχιτέκτονα κ. Δημήτρη Αντωνακάκη, που με τη σύζυγό του και την σχεδιαστική ομάδα του γραφείου τους είχαν αναλάβει το 2004 την ανάπλαση της Πλατείας.
Ομιλία του Αρχιτέκτονα και υπεύθυνου ανάπλασης της πλατείας κ. Δ. Αντωνακάκη
«Όταν μας ανατέθηκε η μελέτη της πλατείας Κολωνακίου, μας ζητήθηκε να διευρύνουμε τη δυνατότητα επικοινωνίας της πλατείας με τις γύρω περιοχές, και να δώσουμε άλλη αίσθηση, από αυτή που υπήρχε παλιά, μιας πλατείας που είχε στο κέντρο της ένα συντριβάνι, το οποίο περιβάλλονταν από ορισμένα καθίσματα για τους λίγους ανθρώπους που μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν. Δεν υπήρχε δυνατότητα εύκολου περάσματος μέσα από τη πλατεία. Τουλάχιστον αυτό είχαμε διαπιστώσει εμείς, όσο καιρό είχαμε να προετοιμάσουμε αυτή τη μελέτη», αναφέρει στην ομιλία του.
Στη συνέχεια αναφέρεται στους χρονικούς και οικονομικούς περιορισμούς του έργου, αλλά και τις αντιδράσεις των κατοίκων κατά τη διάρκεια της κατασκευής της, ενώ τονίζει πως όταν η πρόταση εκτέθηκε προς συζήτηση σε έκθεση στο Γκάζι, η συμμετοχή του κοινού ήταν ελάχιστη.
«Το έργο παραδόθηκε την ημέρα που άρχιζαν οι Ολυμπιακοί αγώνες», αναφέρει στη συνέχεια ο κ. Αντωνακάκης, καθώς η υλοποίηση του συνεχώς τροποποιούνταν κατά την κατασκευή, αφού ανακάλυπταν συνεχώς υπό του εδάφους, δίκτυα απίστευτης πολυπλοκότητας, σε στάθμες που κάθε φορά επέβαλαν αλλαγές.
Κλείνοντας, δηλώνει ευτυχής που τα δέντρα θέριεψαν και υπάρχει ισορροπία μεταξύ φυσικού και δομημένου περιβάλοντα χώρου, ενώ κάνει έκκληση για επιστροφή του υδάτινου στοιχείου, που ενώνει νοητά το σημείο με τη Δεξαμενή και τον Εθνικό κήπο και προτρέπει τους πολίτες να φροντίσουν για τη διατήρηση και την καθαριότητα της πλατείας.
Η περιήγηση ξεκίνησε από τις μεσοπολεμικές πολυκατοικίες του 1930 γύρω από την πλατεία και κατέληξε στο χώρο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, η οποία άνοιξε τις πύλες της το 1926. Ενδιαφέρουσα στάση, η Οικία του Συγγραφέα της γενιάς του 30′, Μίτια Καραγάτση, στην Πατριάρχου Ιωακείμ και Ηροδότου, όπου η κόρη του Μ. Καραγάτση, είπε δυο λόγια για το πατέρα της και το σπίτι αυτό.
Στο ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ μίλησε για την συμμετοχή της στη δράση των Ατενίστας και για τις αναμνήσεις από τον πατέρα της:
Οικία Μίτια Καραγάτση – Μ. Καραγάτση, κόρη του συγγραφέα, μιλά για το σπίτι στο Κολωνάκι και τον πατέρα της.
«Εγώ πρώτη φορά μίλησα στο θέατρο του γιού μου, Δημήτρη Τάρλοου, όταν οι Ατενίστας έκαναν περιήγηση στην πλατεία Βικτωρίας. Μίλησα επίσης για το σπίτι που μεγάλωσα στην πλατεία Αμερικής. Άλλωστε εκεί είναι όλες μου οι παιδικές αναμνήσεις. Εδώ όταν ήρθα ήμουν πια φοιτήτρια. Το 1956 κατοικήσαμε στην Πατριάρχου Ιωακείμ και το 58′ ο πατέρας μου αρρώστησε στα 50 του χρόνια. Ήταν ένας άνθρωπος που δεν μπορούσε να κάνει πειθαρχημένη ζωή. Το τσιγάρο του ήταν απαραίτητο. Δεν μπορούσε να γράψει χωρίς τσιγάρο και καφέ. Δεν σταμάτησε να ταξιδεύει και να διασκεδάζει παρά τα προβλήματα υγείας του».
«Κάθε πρωί κατέβαινε στον Πειραιά, να αφουγκραστεί τον κόσμο εκεί, για να συγγράψει το βιβλίο του “Το Δέκα”, μέχρι που πάθαινε την επόμενη κρίση υγείας, έως ότου καταλήξει. Μας λείπει πολύ».
Ακολουθώντας το μοβ μπαλόνι
Κατά την περιήγησή μας στο Κολωνάκι
Θεολογίτειον, στην οδό Καψάλη
Ακολουθώντας το Μοβ μπαλόνι φτάσαμε έως την Γεννάδειο Βιβλιοθήκη
Στη συνέχεια ακολουθώντας το Μοβ μπαλόνι των Atenistas που συσπείρωνε τον κόσμο, ξεχυθήκαμε σε όλες τις γειτονιές του Κολωνακίου, με τερματικό σταθμό την Γενάδειο Βιβλιοθήκη, όπου η διευθύντρια κα. Μαρία Γεωργοπούλου διηγήθηκε την ιστορία του ιδρυτή της και τους μελλοντικούς στόχους επέκτασης των χώρων ώστε να είναι προσβάσιμη και στο απλό κοινό.
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη- Ομιλία της Μ. Γεωργοπούλου, διευθύντριας της Βιβλιοθήκης
«Ο πυρήνας, η βάση της Γεναδείου, είναι προσωπική συλλογή βιβλίων, χειρογράφων και έργων Τέχνης, που συνέλεξε ο Ιωάννης Γενάδειος, όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Λονδίνο, και προσπάθησε με τη συλλογή των βιβλίων, να δείξει στους Άγγλους, και όλο το κόσμο, ότι ο Ελληνισμός είχε μια συνέχεια. Πως ο Ελληνισμός δεν σταμάτησε με το τέλος της αρχαιότητας, αλλά ότι μπολιάστηκε με το Χριστιανισμό και όλες τις ιστορικές εξελίξεις, και ότι πραγματικά ήταν η δική του εποχή, τα τέλη του 19ου αιώνα και αρχές του 20ου, ισάξια με την εποχή των αρχαίων Ελλήνων».
Θα αναμένουμε με ενδιαφέρον και άλλες αντίστοιχες γοητευτικές πρωτοβουλίες, που θα προσφέρουν στους Αθηναίους καλύτερη σχέση με το αστικό περιβάλλον και την ιστορία αυτού, καθώς ίσως και περισσότερη ευαισθητοποίηση ως προς το σεβασμό του δημοσίου χώρου και τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.
Ηροδότου: Σύγχρονο κολωνάκι – Η φθορά μοιάζει να αποτυπώνει τον πολεοδομικό ιστό της πόλης.
Ρεπορτάζ, Φωτογραφίες:
Ζωή Ρούσσου
Αρχιτέκτων Μηχανικός Π.Θ. & Interior Designer
oloigiaolous
