Ο νεαρός εικαστικός Γιαννάκος εκπλήσσει στη Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας

Η Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας φιλοξενεί το ζωγραφικό έργο του νεαρού εικαστικού Απολλόδωρου Βασίλειου Γιαννάκου από 4 έως 13 Φεβρουαρίου.

Μέσα από τη συνέντευξή του στο oloigiaolous.gr ο Βασίλης παρουσιάζει το ταλέντο του, το πόσο επηρεάστηκε από τον παππού του – καθηγητή ζωγραφικής Χρήστο Χρηστίδη – αλλά και πώς αντιμετωπίζει ο ίδιος τα εικαστικά σε σχέση με την κοινωνία.

Πόσα χρόνια ασχολείσαι με τη ζωγραφική;

Ανέκαθεν, για εμένα είναι κάτι το φυσικό, σαν αυτοματισμός. Από μικρός θεωρούσα ότι θα ζωγραφίζω στη ζωή μου, άσχετα με το πoια σταδιοδρομία θα ακολουθούσα τελικά. Ολοκληρωμένα βέβαια και με αφοσίωση ώστε να υπάρχει ένα ορθό αποτέλεσμα, μπορώ να πω έντεκα χρόνια τώρα.

Είσαι εγγονός του ζωγράφου και καθηγητή ζωγραφικής Χρήστου Χρηστίδη. Επηρέασε την πορεία σου το γεγονός αυτό;

Ο παππούς μου ήταν μία ιδιαίτερη προσωπικότητα και χαρισματικός δάσκαλος. Είναι αδύνατο να μην με επηρέαζε σαν νους, σαν δάσκαλος, σαν διάνοια. Είχε από φυσικού του το ταλέντο της μετάδοσης της γνώσης. Η ζωγραφική μου, όμως, δεν είναι επηρεασμένη από εκείνον όσον αφορά τον τρόπο προσέγγισης των θεμάτων, αλλά και της προσωπικής τεχνικής. Αυτό είναι μία επιτυχία, τόσο δική μου, όσο και της ορθής ακαδημαϊκής διδασκαλίας που ακολουθούσε εκείνος. Όταν κάποιος σπουδάζει ορθά την τέχνη του ενώ μαθαίνει από τον δάσκαλο, όταν έρθει η φάση της ολοκλήρωσης των βασικών τεχνικών και έχει δημιουργήσει σωστά σπουδαστικά έργα, θα έχει αληθινή αξία το έργο του μόνο αν μπορέσει να ακολουθήσει μία δική του προσωπική γραμμή, ατραπό, πορεία. Αλλιώς, ο ζωγράφος θα είναι μία δεύτερη, υποδεέστερη εικόνα του προτύπου του.

Θεωρείς ότι τα εικαστικά , η ζωγραφική, είναι επίκτητο ταλέντο;

Επίκτητο ταλέντο δεν υπάρχει στην ουσία, δεν υφίσταται. Το ταλέντο γεννιέται, δεν διδάσκεται. Απλά μέσα από συγκυρίες της ζωής, είναι που μας γνωστοποιείται και τότε έρχεται η σπουδή, όπου θα φανεί το μέγεθος του ταλέντου και η αξία που θα αποκτήσει ο δημιουργός, σε ακαδημαϊκό επίπεδο πάντα. Έχω γνωρίσει άτομα που ανακάλυψαν το σχεδιαστικό ταλέντο τους σε μεγάλη ηλικία και σχεδίαζαν όπως ένα νεαρό άτομο δεκαοκτώ ετών που κάνει τα πρώτα του ζωγραφικά βήματα. Ξεκινώντας μερικά μαθήματα είδα παρόμοια εξέλιξη με αυτή που θα είχαν αν το ήξεραν και ακολουθούσαν την τέχνη νέοι.

Όταν λες σε ανθρώπους που γνωρίζεις ότι είσαι ζωγράφος. Πώς αντιδρούν;

Αντιδρούν με ενδιαφέρον, κάτι που συνήθως δεν το περιμένω από τους συνανθρώπους μας. Ζούμε σε μία κοινωνία δομημένη στο καπιταλιστικό πρότυπο του χρήματος, είναι λογικό η καλλιτεχνία να είναι ψιλά γράμματα για τους ανθρώπους που αντιλαμβάνονται τα πάντα με την χρηματική τους αξία. Ευτυχώς σε μεγάλο βαθμό, πέραν της κλασσικής ερώτησης «πως επιβιώνεις στους καιρούς μας», οι περισσότεροι άνθρωποι δείχνουν ενδιαφέρον να μάθουν και μου κάνουν ερωτήσεις για την θεματολογία μου και τις περισσότερες φορές γύρω από Ιστορικά θέματα, για τους μεγάλους ζωγράφους του παρελθόντος, αλλά και για την σύγχρονη τέχνη.

Το να είσαι ζωγράφος είναι επάγγελμα;

Βεβαίως και πολύ παλιό μάλιστα. Οι βασικές σπουδαστικές τεχνικές και η αντίληψη τις φιγούρας, του όγκου, του φωτός κ.α. είναι ίδιες από την κλασσική περίοδο, δυόμιση χιλιετίες πριν από σήμερα περίπου. Ο ορισμός του επαγγελματία για τους περισσότερους, είναι αυτός του ατόμου που κερδίζει χρήματα από την δουλειά του. Για εμένα είναι μεγάλο λάθος, ο επαγγελματίας είναι αυτός που κατέχει την εργασία του και μπορεί να την φέρει εις πέρας, το οικονομικό κέρδος είναι κάτι δευτερεύον, που εξαρτάται από τις κοινωνικές συγκυρίες.

Ένας ζωγράφος πότε λαμβάνει ηθική ικανοποίηση;

Νομίζω είναι διαφορετικό για τον κάθε καλλιτέχνη. Προσωπικά, η ηθική ικανοποίηση έρχεται με την καταξίωση που είναι η αποδοχή από τους σοβαρούς ανθρώπους του κλάδου.

Λέγεται ότι όταν ένας καλλιτέχνης δημιουργεί μπαίνει σε άλλη σφαίρα. Ισχύει;

Ισχύει τουλάχιστον πρακτικά. Πρέπει να είναι προσηλωμένος στο έργο, αποξενωμένος από τον κόσμο για να μπορέσει να συγκεντρωθεί. Το ζωγραφικό έργο είναι ένα πόνημα που σε κουράζει περισσότερο από την σωματική κόπωση μιας καθαρά χειρωνακτικής εργασίας και απαιτεί την πλήρη προσοχή σου. Τώρα σαν μεταφορά, αν το δούμε και πλατωνικά, ο ζωγράφος θεωρείται ότι προσεγγίζει περισσότερο από τους υπόλοιπους ανθρώπους το …Θεϊκό φάσμα. Αυτό διότι μπορεί να δίνει ζωή στο έργο, πνοή, εξ’ ου και πνεύμα, έμπνευση. Τα ζωγραφικά έργα είναι το ζωντανό αποτύπωμα του πνεύματος του δημιουργού τους, τα οποία στέκονται αυτεξούσια από εκείνον, αλλά μας τον θυμίζουν για πάντα.

Πώς προκύπτει ένα έργο;

Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο ερώτημα… Εμένα μου προκύπτει από την ανάγκη να δημιουργήσω. Είναι μία εξάρτηση, ένας εθισμός θα έλεγα, που μας ταλαιπωρεί και δεν μπορούμε χωρίς αυτό. Το έργο είναι αποτέλεσμα κόπου, κούρασης και προβληματισμού, το να ζωγραφίζεις δεν είναι διασκεδαστικό και ευχάριστο όπως λένε μερικοί σε τηλεοπτικές εκπομπές.

Ποια είναι η θεματολογία της έκθεσης;

Η έκθεση είναι ασυνήθιστη για την εποχή μας. Δεν ακολουθώ ένα μόνο θέμα, ούτε παρουσιάζω έργα με θεματική συνοχή. Αν υπήρχε σαφής θεματολογία, αυτή θα ήταν το πώς ο ζωγράφος δεν πρέπει να ακολουθεί μόνο μία οδό, να έχει μόνο ένα ύφος, μία μανιέρα που λέμε στην τέχνη. Προσπαθώ μέσα από την δουλειά μου να αποδείξω πόσο απαραίτητο είναι για έναν ζωγράφο να είναι κατά βάση κλασσικός ακαδημαϊκός, ώστε να μπορεί με αυτές τις αρχές να μεταβεί όπου θέλει. Να συνεχίσει σαν νατουραλίστας, να γίνει μοντέρνος, να κάνει αφηρημένη τέχνη. Αυτό που θέλω να βλέπω και απαιτώ από τους ζωγράφους είναι αυτό που λείπει από την εποχή μας, η απόδειξη του ταλέντου! Βλέπω ανθρώπους να τελειώνουν τις σχολές, αλλά σπάνια συναντώ ζωγράφους με την αληθινή σημασία της λέξης. Αν ο ζωγράφος δεν μπορεί να κάνει ένα πορτραίτο, μια προσωπογραφία που να δείχνει τον χαρακτήρα του εικονιζόμενου, μια νεκρή φύση, τότε για μένα δεν είναι ζωγράφος, απλά εκφράζεται μέσω των υλικών ζωγραφικής.

Πώς προσεγγίζεις κάθε θέμα;

Ανάλογα τις ανάγκες που μου δίνει η εικόνα που έχω μπροστά μου. Αν έχω σαν παράδειγμα ένα μοντέλο, ζωντανό ή φωτογραφικό, πάντα θα προσπαθήσω να το αποδώσω με σκιαγραφική αληθοφάνεια. Στην πορεία θα αποφασίσω για κάτι πιο μοντέρνο, η πρώτη μου όμως σκέψη είναι πάντα κλασσική.

Πώς εντοπίζεις τι ύφος θα ταίριαζε σε κάθε θέμα;

Φαίνεται από το ίδιο το θέμα αν είναι ζωντανό, ανθρώπινη φιγούρα ή κάτι άλλο. Πολλές φορές βλέπω μια εικόνα σε κάποιο περιοδικό και καταλαβαίνω ότι θα έπρεπε να γίνει ζωγραφική, τα περισσότερα θέματα μας «μιλάνε» μόνα τους. Αν είναι κάτι που έχω στο μυαλό μου από πριν, το επεξεργάζομαι με προσχέδια ή με οδηγεί μόνο του στην πορεία, όπου θα το ολοκληρώσω προσπαθώντας να το αποδώσω με κάθε λεπτομέρεια, ή θα αρχίσω να αφαιρώ κρατώντας τα απαραίτητα στοιχεία.

Ποια η θέση της δικής σου τέχνης αυτή τη δύσκολη εποχή που διανύουμε;

Φιλοδοξώ να είναι αφυπνιστική. Θέλω να δείξω πως δεν χάνεται ποτέ η ανάγκη για εικαστική δημιουργία και πως δεν πρέπει να λησμονούμε τα βασικά, θεμελιώδη πράγματα που μας κάνουν κοινωνικά όντα. Η ζωγραφική μου δεν είναι φτιαγμένη απαραίτητα για την εποχή μας. Θέλω το έργο μου να είναι διαχρονικό, όχι μόνο η κραυγή μιας περιόδου. Ειδικά αυτή την περίοδο που οι καλλιτέχνες έχουν χάσει το δρόμο τους, τις γερές κλασσικές βάσεις. Η τέχνη πρέπει να συνδυάζει το ταλέντο με την ευφυία, οι περισσότεροι σύγχρονοί μας δημιουργοί δεν αποδεικνύουν ούτε το ταλέντο τους, ούτε προσφέρουν έργα που «μιλάνε» πέρα από την επιφάνεια. Δεν μου αρέσει να κοροϊδεύω το θεατή, οι άνθρωποι πρέπει να παρατηρούν δομημένη και αρμονική τέχνη, όχι την τρικυμία που έχει ο καθένας στο κεφάλι του με τις προσωπικές του ψυχώσεις, τα απωθημένα του και τις ανικανοποίητες σεξουαλικές του φαντασιώσεις.

Κατά τη γνώμη σου πώς εκλαμβάνει το ελληνικό κοινό τη ζωγραφική ως τέχνη;

Εξαρτάται από το επίπεδο του κοινού. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που έχουν το ενδιαφέρον και την εσωτερική ανάγκη να δουν και να αποκτήσουν ζωγραφικά έργα. Ακόμα και το να θέλει κάποιος απλά να γεμίσει τον τοίχο του με κάτι, το οποίο απλώς θα του αρέσει χρωματικά, είναι πολύ καλύτερο από το κενό, διακοσμητικό και πνευματικό. Οι Νεοέλληνες, οι Ρωμιοί, είναι απαίδευτοι φιλοσοφικά και εικαστικά. Αυτό κατά τη γνώμη μου οφείλεται σε δύο παράγοντες, την δημόσια παιδεία και την οικογένεια. Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότεροι που δείχνουν ενδιαφέρον είτε να δουν ζωγραφική, είτε να μάθουν μερικά πράγματα παραπάνω για την καλλιτεχνία, έχουν την σχετική παιδεία από την οικογένειά τους.

Πώς μπορούμε να μυηθούμε στη ζωγραφική;

Πρέπει οι άνθρωποι από μικρά παιδιά να μάθουν να βλέπουν εικόνες, εικόνες που θα επηρεάσουν την μελλοντική τους σκέψη και θα τους μάθουν να προβληματίζονται. Όσο παράξενο κι αν φανεί αυτό που λέω, η όποια μύηση έρχεται μέσα από την επιβολή και την λογοκρισία!

Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της παιδείας. Αν τα σχολεία γέμιζαν με κλασσικούς πίνακες, ζωγραφική και γλυπτική από την αρχαιότητα και έφευγαν οι μουσάτοι ξερακιανοί κυριούληδες με το τρομακτικό βλέμμα θα είχαμε αποτελέσματα σε ένα έτος. Τότε αναγκαστικά θα αναβαθμιζόταν και το ξεπεσμένο σε «ώρα του παιδιού» μάθημα των καλλιτεχνικών και θα αυξάνονταν οι λειτουργίες των παιδιών και εφήβων και σε άλλους τομείς. Διότι, η ζωγραφική θα σε οδηγήσει αυτόματα στην μουσική, μπορεί και το αντίστροφο, θα σε οδηγήσει στη γεωμετρία και την φυσική και θα απαιτήσει από εσένα, βασικές γνώσεις φιλοσοφίας. Δείτε την αντιμετώπιση της καλλιτεχνίας στα σχολεία της Ιαπωνίας και θα καταλάβετε αμέσως.

Η λογοκρισία αντιμετωπίζεται από πολλούς σήμερα σαν στοιχείο απολυταρχικής επιβολής. Για έναν κλασσικό όμως είναι τρόπος απόρριψης του «σκάρτου» έργου. Ο άνθρωπος ρέει προς την αμορφωσιά διότι αφήνεται σε σαχλαμάρες που αν κοβόντουσαν θα απασχολούνταν με κάτι σοβαρό και αξιόλογο.

Παρουσιάζεις την έκθεσή σου στη Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Καλλιθέας. Συμβάλλει η τοπική κοινωνία στην άνθηση της τέχνης;

Θέλω να συμβάλλει, διότι πρέπει να συμβάλλει. Υπάρχουν περιθώρια για μεγαλύτερη ανάδειξη της τέχνης. Μπορεί να ζωγραφίζω από εσωτερική ανάγκη, από το ταλέντο με το οποίο γεννήθηκα, αλλά αυτό που πρέπει να κάνω είναι να ολοκληρώσω το χρέος μου σαν φιλοσοφημένος Έλληνας άνθρωπος. Το χρέος αυτό είναι η ανάγκη της τέχνης για δημόσια προβολή. Ο ζωγράφος δεν πρέπει να ζωγραφίζει για να χαίρεται ο ίδιος τα έργα του, ούτε εκείνοι που θα τα αγοράσουν, αλλά για τους συνανθρώπους του, για το Δήμο του. Δεν είναι τυχαίο που επέλεξα την Δημοτική Πινακοθήκη του τόπου μου, θα μπορούσα να έχω εκτεθεί ατομικά πολύ νωρίτερα και σε άλλες αίθουσες, αλλά η δημοκρατική σκέψη μου έτσι με οδηγεί. Η ζωγραφική στην αρχαιότητα, όπως και στην αναγέννηση ήταν κοινωνικό φαινόμενο, κοινωνική ανάγκη που έπρεπε να εκτίθεται στους ανθρώπους. Εγώ κάνω το χρέος μου λοιπόν, παίζω τον κοινωνικό μου ρόλο, ας ελπίσουμε ότι οι συντοπίτες μας θα το αναγνωρίσουν με την προσέλευση τους στην Πινακοθήκη τους, για να δουν τα έργα που έγιναν για εκείνους.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν 4 Φεβρουαρίου στις 19.30 στη Δημοτική Πινακοθήκη της Καλλιθέας, Λασκαρίδου 120.

Η πρόσκληση